བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་དང་འབྲེལ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་ས་མིང་གི་རྣམ་གཞག་དང་ཁྱད་ཆོས་ལ་དཔྱད་པ།

On the Formation and Characteristics of Traditional Tibetan Place Names. A post in Tibetan language only. By Chungdak Nangpa.

ནང་པ་ཆུང་བདག

Author: Unknown; Collector: Thomas Alexander Wise (1802-1889), Public domain, via Wikimedia Commons.

སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ས་མིང་ལ་རིགས་མང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་ཡང་མ་མཐར་ས་ཁམས་རིག་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་རིག་པ། སྐད་བརྡ་རིག་པ་སོགས་ཆེད་ལས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་བྱེད་ཕྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་གོར་མ་ཆགས་མོད། འདིར་ཆེད་དུ་བརྗོད་བྱ་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་གི་ས་མིང་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ནང་ནས་བྱུང་བ། ཁྱད་པར་དུ་གུས་པ་རང་གིས་༢༠༡༣ནས་བཟུང་ལོ་མང་རིང་བོད་ཀྱི་དཔེ་ཚོགས་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ས་མིང་སྐོར་ལ་ལས་ཀ་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་ནས་དཔེ་མཛོད་འདི་རང་གི་དྲ་རྒྱའི་ནང་ཐོ་འཁོད་ཟིན་པའི་ས་མིང་དག་དཔེ་མཚོན་དུ་བཞག་ནས་དེ་དག་གི་རྣམ་གཞག་དང་ཁྱད་ཆོས་སོགས་སྐོར་ཞུ་འཆར་ཡིན་ལགས།

དེ་ཡང་དཔེ་མཛོད་འདི་ཉིད་གསར་སྐྲུན་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་༼E. Gene Smith (1936 – 2010) ༽ནས་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ནས་བཟུང་འདི་ག་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱའི་ནང་དུ་ལོ་རྒྱུས་རྣམ་ཐར་དང་། ཆོས་འབྱུང་གནས་ཡིག་སོགས་ལས་གལ་གནད་ཅན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ས་མིང་ཆེད་བཏུས་ཐོ་འགོད་དང་འབྲེལ་དེ་དག་སོ་སོའི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིག་ཆའམ་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ། འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་སོགས་ཆ་འཕྲིན་གང་མང་ཞིག་ཕན་ཚུན་སྣེ་སྦྲེལ་བཟོ་འགོ་བརྩམས་ཡོད་ཅིང་། དེ་སྟེང་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༣་ནས་བཟུང་གུས་པར་ས་མིང་ཐོ་འགོད་རིགས་དབྱེ་ཁུངས་འཚོལ་དང་འབྲེལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་ས་ཁྲ་བཟོ་རོགས་སོགས་ལ་ཆེད་དུ་ལས་བགོས་གནང་བ་ནས་བཟུང་ད་དུང་གལ་ཆེའི་ས་མིང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གསར་དུ་ཐོ་བཀོད་དང་སྦྲགས་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱི་མཆན་བུ་དང་གསལ་བཤད་ཀྱང་གནད་བསྡུས་རེ་ཞུས་ཡོད་པ་ལས། ད་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་ས་མིང་ཁྲི་གཅིག་ལ་ཉེ་བ་ཞིག་ཐོ་བཀོད་ཟིན་ཡོད་ཅིང་། ༢༠༡༤ལོར་དེ་དག་ལ་རིགས་དབྱེ་དང་དེ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གྱི་ས་ཁོངས་འབྲེལ་བ་སོགས་དྲ་སྦྲེལ་གྱི་གཞི་གྲངས་སམ་ས་མིང་གི་ཤེས་བྱའི་སྒྲོམ་གཞི་ལེགས་པར་སྒྲིག་ཡོད།

སྤྱིར་ས་མིང་ལ་རང་བྱུང་འཁོར་ཡུག་གི་ས་མིང་དང་། རྟེན་གཞི་ཡུལ་ལུང་གི་ས་མིང་། བརྟེན་པ་གནས་ཁང་གི་ས་མིང་། དེང་རབས་ས་གནས་ཀྱི་ས་མིང་བཅས་རིགས་ཆེན་བཞི་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་རི་ཆུ་ཡུལ་ལུང་གནས་དགོན་སོགས་རིགས་ཆུང་༨༠ཙམ་དུ་དབྱེ་ཡོད་པའང་དེ་དག་རེ་བཞིན་གྱི་རྣམ་གཞག་དང་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ཞིབ་རྒྱས་ཤིག་ཡོད་ཟིན་མོད། རྩོམ་ཐུང་འདིར་ནི་དེང་རབས་ས་གནས་ས་མིང་དེ་རིགས་ཕུད་ནས། སྲོལ་རྒྱུན་ས་མིང་གཅིག་པུར་རིགས་ཆེན་གསུམ་དུ་དབྱེ་ནས་དེ་གསུམ་སོ་སོའི་ནང་ཚན་ནམ་ཐུན་མོང་མོང་མིན་པའི་རིགས་ཆུང་འགའ་ཞིག་དཔེ་མཚོན་དུ་ཆེད་འདོན་དཔྱད་བརྗོད་ཞུས་ན།

དང་པོ། རི་དང་ཆུ། ལ་དང་ཀླུང་། སྒང་དང་གཤོངས། རོང་དང་ཐང་། ཕུ་དང་མདའ་སོགས་རང་བྱུང་འཁོར་ཡུག་གི་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་བཀོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས་བཤད་པ།

༡༽ རི་དང་ཆུ་གཉིས་ནི་འདོད་རྒྱལ་གྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་ངེས་ལས། བོད་ཀྱི་ས་མིང་གི་རིགས་ལས་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་གཉིས་ཏེ། གང་ཞིག་ཡིག་ཚང་དག་ལས་ཀྱང་"གནམ་གྱི་ནི་དབུས། སའི་ནི་དཀྱིལ། གླིང་གི་ནི་སྙིང་པོ། གངས་ཀྱི་ར་བ། ཆུ་བོ་ཀུན་གྱི་ནི་མགོ་བོ། རི་མཐོ། ས་གཙང་། ཡུལ་བཟང་། མྱི་མཛངས་ཤིང་དཔའ་རུ་སྐྱེས། ཆོས་བཟང་དུ་བྱེད། རྟ་མགྱོགས་སུ་འཕེལ་བའི་གནས།"ཞེས་གསལ་བ་ལྟར། འཛམ་བུའི་གླིང་སྤྱིར་མཐོང་བར་དཀོན་པའི་སྲིད་པའི་གངས་རི་མཐོན་པོ་གྲངས་མེད་ཀྱིས་མཐའ་ནས་སྐོར་ཞིང་། གླིང་ཆེན་ཨེ་ཤེ་ཡའི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ཕལ་ཆེར་གྱི་ཆུ་མགོ་ཡིན་པ་ནི་ཆེད་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཡིན་ཏེ།

དེ་དག་ལས་ཀྱང་སྲིད་པའི་ལྷ་ཆེན་དགུས་གཙོས་རི་བོ་རི་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་དང་། ཡར་ཆབ་གཙང་པོས་གཙོས་རྨ་འབྲི་སོགས་རྒྱུགས་པའི་ཆུ་མོ་དང་། མ་ཕམ་གཡུ་མཚོས་གཙོས་ཡར་འབྲོག་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོ་སོགས་འཁྱིལ་བའི་མཚོ་མོ་སྟོང་ཕྲག་གིས་བརྒྱན་པའི་ཡུལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའང་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོར་རང་བྱུང་འཁོར་ཡུག་གི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ་བའི་ཡུལ་གྲུ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པའང་རི་ཆུའི་ས་མིང་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གནས་འདི་ལས་དཔོག་ནུས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

དེ་ཡང་རི་བོ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལྷ་ཡི་རྟེན་མཁར་དུ་ཆགས་ནས་མཆོད་བསྟོད་ཀྱི་ཡུལ་ལམ་མི་སེམས་ཀྱི་གཏད་སར་གྱུར་པ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་བླ་སྲོག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་ལ་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་ཡོད་དགོས་པའང་། རི་ཡི་རྒྱལ་པོ་གངས་དཀར་ཏི་སི། ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ།  ཡབ་ལྷ་བརྡལ་དྲུག སྲིད་པའི་ལྷ་དགུ། བརྟན་མ་བཅུ་གཉིས། རྗེ་ཡི་མགུར་ལྷ་བཅུ་གསུམ། དགེ་བསྙེན་ཉེར་གཅིག མདོ་ཁམས་ཀྱི་ཟོ་དོར་བཅོ་བརྒྱད་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་དང་འབྲེལ་ནས་བསྡུར་ཞིབ་ཞུས་པ་འོག་གི་རིའུ་མིག་ལས་གསལ་ཁ་རྙེད་ཐུབ་སྙམ།

དེན་བཞིན་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་རིགས་ཀྱི་མ་ཡུམ་མམ་སྲིད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་ལས། རྒྱུགས་པའི་གཙང་ཆུ་དང་འཁྱིལ་བའི་མཚོ་མོ་གཉིས་ལས་གྲགས་ཆེ་བ་འགའ་ཞིག་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་ན་གཤམ་གསལ་ལྟར།

BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G3247 གངས་ཏི་སེ། སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་།
G3100 ཇོ་མོ་གླང་མ། དིང་རི་རྫོང་།
G1323 གནོད་སྦྱིན་གང་བཟང་། རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་།
G2GS1065 ཡར་ལྷ་ཤམ་བུ། སྣེ་གདོང་རྫོང་།
G3419 གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ། འདམ་གཞུང་རྫོང་།
G3214 ཨ་མྱེས་རྨ་ཆེན། རྨ་ཆེན་རྫོང་།
G1703 གཉན་པོ་གཡུ་རྩེ། རྨ་ཆུ་རྫོང་།
G3614 རོང་བཙན་ཁ་བ་དཀར་པོ། བདེ་ཆེན་རྫོང་།
G1232 འབོ་གངས་དཀར་རི་བོ། དར་མདོ་རྫོང་།

དེན་བཞིན་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་རིགས་ཀྱི་མ་ཡུམ་མམ་སྲིད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་ལས། རྒྱུགས་པའི་གཙང་ཆུ་དང་འཁྱིལ་བའི་མཚོ་མོ་གཉིས་ལས་གྲགས་ཆེ་བ་འགའ་ཞིག་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་ན་གཤམ་གསལ་ལྟར།

 

༢༽   ལ་དང་ཀླུང་།

ལ་དང་ཀླུང་གཉིས་ནི་རི་ཆུས་བཅད་པ་ལས་ལས་བྱུང་བའི་རང་བྱུང་གི་ས་མིང་རིགས་གཉིས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རི་ཆུ་མང་བའི་བོད་ཡུལ་འདིར་ལ་ཀླུང་མང་བ་ནི་ས་ཁམས་ཀྱི་དོན་དངོས་སུ་གྲུབ་ལ། དེ་ཡང་རི་བོ་རྣམས་ཀྱང་རི་ཕྲེང་ངམ་རི་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ནས་ཡོད་པ་ལ་རི་རྒྱུད་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་དབར་ཕན་ཚུན་བརྒལ་སའི་ལ་མོ་གྲགས་ཆེ་ཆུང་དུ་མ་ཡོད་ལ། ཁྱད་པར་དེ་འདྲའི་རི་རྒྱུད་འགངས་ཆེན་དཔེར་ན་གདང་ལ་དང་མདོ་ལ་ལྟ་བུ་འགར་ཡང་ལ་རིང་གི་ཐ་སྙད་སྦྱར་ཡོད་དེ། འདི་ལྟའི་རི་རྒྱུད་དམ་ལ་རིང་གིས་བོད་ཡུལ་འདི་ཀུན་ཡོངས་སུ་སྐོར་ནས་ཡོད་པའང་བོད་ཀྱི་ས་ཁམས་ཀྱི་གཞི་སྒྲོམ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་པ། འོག་ཏུ་རིའུ་མིག་ནང་དཔེ་མཚོན་གཙོ་བོ་འགའ་ཞིག་ཞུས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ།

BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G3CN233 ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ། དབུས་གཙང་།
G1960 རྨ་ཆུ། ཨ་མདོ།
G1959 འབྲི་ཆུ། ཁམས།
G3369 སྐྱིད་ཆུ། ལྷ་ས།
G2857 རྒྱལ་མོ་དངུལ་ཆུ། ཁམས།
G3282 རྫ་ཆུ། ཁམས།
G3248 མཚོ་མ་ཕམ། སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་།
G4635 ལྷ་མོའི་བླ་མཚོ། རྒྱ་ཚ་རྫོང་།
G2DB25462 ཁྲི་གཤོག་རྒྱལ་མོ། ཨ་མདོ།
BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
གམ་པ་ལ། སྣ་དཀར་རྩེ་རྫོང་།
G1423 ཁ་རུ་ལ། སྣ་དཀར་རྩེ་རྫོང་།
G3068 དགོད་དཀར་ལ། སྟག་རྩེ་རྫོང་།
G2430 ཀོང་པོ་འབྲུ་ལ། ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ།
G3CN232 ཧི་མ་ལཱ་ཡ། བལ་བོད་མཚམས་སོཊ།
G4642 གདང་ལ། ནག་ཆུ་ཁུལ།
G3CN400 མདོ་ལ། ཨ་མདོ།
G3CN399 ཁུ་ནུ་ལ། མངའ་རིས་སོཊ་ཀྱི་ནུབ་བྱང་རྒྱུད།
G1502 བ་ཡན་ཧ་ལ། མགོ་ལོག་ཁུལ།

གཞན་ཆུ་བོ་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་བའི་གནས་གང་སར་ཀླུང་ངམ་ལུང་ཤུར་རིང་ཐུང་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཆགས་ནས་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་འདིར་ཀླུང་དང་ལུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་གཉིས་ཀྱང་རྩ་བ་གཅིག་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཞིག་འདོན་རྒྱུ་ལ། དེ་ལྟར་གྲུབ་ན་ཆུ་བོ་རྣམས་བབས་སའི་ཀླུང་དེ་རྣམས་ལ་ལུང་པ་ཆགས་ཡོད་པས་"ཀླུང་"དང་"ལུང་"དབར་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་ཡིན་ལ། ཞིབ་ཏུ་ཕྱོགས་གསུམ་ཙམ་ཞིག་ནས་ཞུས་ན།

དང་པོ། སྐད་བརྡ་རིག་པའི་སྤྱི་འགྲོས་ལྟར་ན་གདངས་དང་ཡི་གེ་གཉིས་ལས་གདངས་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། ཁྱད་པར་བོད་ཡིག་ནི་ཕྱིས་བྱུང་གི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ཡིན་པས་བོད་སྐད་ནི་བོད་ཡིག་ལས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ཁུངས་བཙན་པ་ཞིག་ལོས་ཡིན། དེས་ན་བོད་ཡུལ་དབུས་ཡར་ལུང་ཕྱོགས་གཙོར་འཛིན་ནས་ཡུལ་སྐད་དངོས་ནས་བརྟག་རྒྱུ་གཏན་ཚིག་གི་དང་པོ་ཏེ། སྤྱིར་བོད་སྐད་ཕལ་ཆེར་གྱི་ནང་ལུང་ལུངས་ཀླུང་ཀླུངས་བཞི་ཀ་སྒྲ་གདངས་མཐོ་དམན་ཙམ་ལས་སྐྱེ་གནས་གཅིག་ལས་ཐོན་པའི་སྒྲ་ཡིན་ཅིང་། ཁྱད་པར་དེང་སང་ཡང་ཡར་ཀླུང་གཙོས་ལྷོ་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་སྐད་ནང་"གང་ཡང་མང་"སོགས་སྒྲ་གདངས་མཐོ་བར་འདོན་པས་ལུང་(ལུངས་)ཞེས་པ་ལ་ཡང་ཀླུང་(ཀླུངས་)ཀྱི་སྒྲ་ཐོན་བཞིན་ཡོད་འདུག

གཉིས་པ། ཡིག་ཚང་རིག་པའི་འགྲོས་ལྟར་ལུང་དང་། ཀླུང་། སླུང་། ཁྱད་མེད་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་ཡིག་རྙིང་གི་ར་སྤྲོད་ཡང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་དེ། འོན་གྱི་ཀེ་རུ་ལྷ་ཁང་གི་དཔེ་རྙིང་ཁྲོད་དུ་"འོལ་མོ་ལུང་རིང་"དང་"འོལ་མོ་ཀླུང་རིང་"ངམ་"འོན་མོ་སླུང་རིས་"ཞེས་"ལུང་"དང་"ཀླུང་""སླུང་"གསུམ་ཀ་བྲིས་ཡོད་པ་གསལ་བ་སོགས་ལས་ཤེས།@ དེར་བཞུགས་དཔེ་རྙིང་སྤྱན་ཁྱེར་དུ་ཨ། ཕ། སུམ་བརྒྱ། ཞེ་གསུམ་བཞུགས་སོ་ཨ་ཞེས་པའི་ནང་གསལ་བའི་མཆན་ཡོད། W8LS76080-6p ལྷོ་ཁའི་འོན་མོ་ཀླུང་རིང་གི་ཡུལ་བཤད་ལས་འཕྲོས་ཏེ་བོན་དང་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་འབྱུང་ཁུངས་སྐོར་གླེང་བ། རྩོམ་པ་པོ་སྤེན་པ། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2020.12

གསུམ་པ། ཚིག་རྩ་དང་འཕྲོས་ཚིག་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་སོགས་ནས་བརྟག་ན། ཚིག་མཛོད་ཕལ་ཆེར་ནང་དེ་སྐོར་ཁ་གསལ་ཞིག་འཁོད་པ་མ་རྙེད་མོད། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ནང་"ཀླུང་"ནི་གཙོ་བོ་ལུང་གཞུང་དུ་འགྲེལ་འདུག་པ་ཡང་ཚིག་རྩ་ཆགས་ཀྱི་འདུག་ལ། གཞན་དོན་ཉུང་མཐར་གསུམ་ཙམ་ཞིག་ལ་འཇུག་གྱི་འདུག་པ་འཕྲོས་ཚིག་ཏུ་འདུག  དེ་སྐོར་རང་ངོས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཞོར་དུ་ཞུས་ན། "རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམས་པ་"@བོད་ཀྱི་སྔ་རབས་ཁྲིམས་སྲོལ་བཅའ་ཡིག་ནང་དུ་རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམས་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལས་"ཁྱི་ར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཀླུང་གི་རི་དྭགས་མ་དྲོན་"ཞེས་གསལ་བ་ལས་ཀྱང་ཆུ་ཀླུང་གཅིག་པུ་ལ་མི་གོ་བ་ཤེས་ནུས། ཞེས་པའི་ཀླུང་ནི་ལུང་ཤུར་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་གཙང་པོ་གཡས་གཡོན་ནས་རི་གཤམ་བར་གྱི་གྲམ་སྟོང་ངམ་གཤོང་ས་ཤིག་ལ་གོ་ལ། ཡང་བཀའ་བསྟན་སོགས་ཀྱི་ནང་ལ་ནི་"གང་གའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་"ཅེས་པ་ལྟ་བུ་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་རང་ལ་གོ་བ་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་ནགས་ཀླུང་ལྟ་བུ་སྙན་ངག་གི་ཚིག་སྦྱོར་དང་། གཞན་ཡང་ཀློང་དང་དོན་གཅིག་པའི་ནམ་མཁར་གོ་བ་སོགས་འདུག་དེ། @ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱི་གཏམ་ནང"ཀླུང་"ནི་ཆུ་ཀླུང་དང་ནགས་ཀླུང་ལ་གོ་བ་ཕུད་ད་དུང་ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་གོ་བ་འཁོད། "ཀླུང་"གི་འཇུག་ཚུལ་འགྱུར་བ་མང་བའི་གནས་ཚུལ་འདི་ལསའདི་དག་ནི་འཕྲོས་ཚིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཏེ། འདི་ཚོའི་ཚིག་རྩ་གང་ཡིན་རྩད་དགོས་པ་གནད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཡི་གེ་མེད་པའི་སྔ་རོལ་གྱི་གདོད་མའི་བོད་སྐད་དེ་དེང་སང་གི་ཡུལ་སྐད་འདི་དག་རང་དང་འབྲེལ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པས་དེ་ཡང་"ཀླུང་"གི་ཚིག་རྩ་"ལུང་"ལས་ཡར་འདེད་ས་ཞིག་ད་བར་མ་རྙེད་ལགས།

ཇི་ལྟར་སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་ཚོས་བཙན་བཙད་ཡིག་རྩ་གཅིག་ཏུ་གཟིགས་པ་དང་། ཕྱི་རབས་པས་ཀྱང་རྩང་གཙང་ས་མིང་ཁྱད་མེད་དུ་འཇུག་པ་སོགས་ཡོངས་གྲགས་ལྟར། འདིར་ལུང་ཀླུང་གཉིས་ཀྱང་ཚིག་རྩ་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་གནད་འདི་གྲོལ་ན། ཡུལ་ཡར་ཀླུང་(ཀླུངས་)དང་ཡར་ལུང་། ཆུ་བོ་ཡར་ལུང་གཙང་པོ་དང་ཡར་ཀླུང་(ཀླུངས་)གཙང་པོ་སོགས་ཀུན་ཀྱང་བྲི་སྟངས་དག་ཆ་མི་འདྲ་བ་ལས་དོན་གཅིག་ལ་གནས་པ་ཤེས་པས་ས་མིང་རྩད་ཞིབ་ནས་གཙོས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་ལ་གཅིག་ཤེས་ཀུན་གྲོལ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་རྙེད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཡར་ལུང་གཙང་པོ་ཞེས་པའི་མིང་འདོགས་མཁན་ནི་བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་ཡིན་ལ། ཆབ་སྲིད་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱང་སྲོང་བཙན་གྱི་མགུར་ལ་འབྲེལ་བ་སོགས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་སྒོ་མོ་མང་པོ་འབྱེད་ཐུབ་སྙམ་པ་ལགས། @དེ་སྐོར་ཏུན་ཧོང་གི་གཏེར་ཡིག་ལུང་དྲངས་ནས་རིའུ་མིག་དང་འབྲེལ་ནས་ཟུར་དུ་ཞུ་རྒྱུ།༽

BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G1145 ཡར་ཀླུང་། སྣེ་གདོང་རྫོང་།
འོལ་མོ་ཀླུངས་རིང་། སྣེ་གདོང་རྫོང་།
G928 ཀླུང་ཤོད། མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་སོགས།
G851 ཚ་བའི་ཀླུང་སྒང་རིང་མོ། ཁམས་ཁུལ།
G2CN11047 ཁྱུང་ལུང་། རྫོང་།
G4240 སྟག་ལུང་། ལྷུན་གྲུབ་རྫོང་།
G1344 སྟོད་ལུང་། སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་།
G44 ར་ལུང་། རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་།
G564 ལྕགས་ལུང་། དཔལ་མགོན་རྫོང་།
(G184) སླེ་ལུང་། སྣེ་གདོང་རྫོང་།
(G353) སྐྱིད་ལུང་། རོང་བྲག་རྫོང་།
G1523 འབའ་ལུང་། ཁམས་འབའ་ལུང་རྫོང་།
G2757 འབའ་ལུང་། ཨ་མདོ་གད་པ་སུམ་མདོ་རྫོང་།

༣༽   རོང་དང་ཐང་གཉིས་ཀྱང་རི་ཆུས་བཅད་པ་ལས་བྱུང་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ས་ཁམས་རིགས་མི་འདྲ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རི་རྒྱུད་འགག་དོག་པོའི་དབར་ཆུ་བོ་བབས་ས་རྣམས་ལ་རོང་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། རི་རྒྱུད་གཉིས་དབར་གུ་ཡངས་ཤིང་ཁོད་སྙོམ་ཙམ་དུ་གནས་པའི་ས་ཁམས་རྣམས་ལ་ཐང་གི་ཐ་སྙད་སྦྱར་ཡོད་དེ། ཞིབ་ཏུ་གཤམ་གྱི་རིའུ་མིག་ནང་དཔེ་མཚོན་འགའ་དྲངས་ནས་དཔྱད་བརྗོད་ཞུས་ན།

BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G562 སྐྱིད་རོང་། སྐྱིད་གྲོང་རྫོང་།
G1036 གཙང་རོང་། རིན་སྤུངས་རྫོང་།
G1362 བྱར་རོང་། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་།
G840 ཨོ་རོང་། ཉིང་ཁྲི་རྫོང་།
G1365 ཉག་རོང་། ཉག་རོང་རྫོང་།
G1272 རྒྱལ་རོང་། རྔ་བ་ཁུལ།
G1371 དགུ་རོང་། གཅན་ཚ་རྫོང་།
G3CN36 རོང་ཆེན་བཞི། སྤྱིར་བོད་ཡུལ་ཕྱོགས་བཞི་དང་ཁྱད་པར་ཤར་ལྷོ་གཉིས་སུ་མང་།
རོང་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད། མདོ་ཁམས།
BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
(G1338) གུང་ཐང་། སྐྱིད་གྲོང་རྫོང་།
(G1KR1648) དཔལ་ཐང་། གཉའ་ལམ་རྫོང་།
(G225) སྣར་ཐང་། གཞིས་ཀ་རྩེ།
G560 རྩེད་ཐང་། སྣེ་གདོང་ཁུལ།
G1477 སྙེ་ཐང་། ཆུ་ཤུར་རྫོང་།
G3CN483 འོ་ཐང་། ལྷ་ས།
(G4716) བུམ་ཐང་། འབྲུག་ཡུལ།
G3189 བྱང་ཐང་། ནག་ཆུ་ཁུལ་སོགས།
G2305 འབའ་ཐང་། འབའ་ཐང་རྫོང་།
G2304 ལི་ཐང་། ལི་ཐང་རྫོང་།
G684 རྒྱལ་ཐང་། རྒྱལ་ཐང་རྫོང་།
G3765 གསེར་ཐང་། གསེར་ཐང་རྫོང་།
G2336 འཛམ་ཐང་། འཛམ་ཐང་རྫོང་།
(G4560) དམར་ཐང་། དམར་ཐང་རྫོང་།(རྔ་བ་ཁུལ།)
G2318 རྩི་གོར་ཐང་། རྩི་གོར་ཐང་རྫོང་།(མཚོ་ལྷོ་ཁུལ།)
G1202 གཡེར་མོ་ཐང་། ཨ་མདོ།
(G170) མཆོད་རྟེན་ཐང་། དཔའ་རིས་རྫོང་།

༤༽   ཕུ་དང་མདའ་གཉིས་ནི་ལུང་ཆུང་གཅིག་ནང་གི་མདོ་སྦུག་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའི་ཐ་སྙད་དེ། ཕུ་སྦུག་དོན་གཅིག་ལ། མདའ་མདོ་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་ཏེ།

ཕུ་མིང་ཅན་གྱི་ས་མིང་ནང་ད་དུང་ཕུག་མིང་ཅན་དང་། ཁོག་མིང་ཅན། ནང་མིང་ཅན་ཡང་དོན་གཅིག་གམ་ཆ་འདྲ་བར་འཇུག་པ་མཐོང་ཐུབ་སྟེ།

ཞིབ་ཏུ་དཔེ་མཚོན་གྱི་རིའུ་མིག་ལ་གཟིགས་ན།

BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G3528 མཆིམས་ཕུ། གྲྭ་ནང་རྫོང་།
G1122 སྣ་ཕུ། རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་།
G1381 གསེར་ཕུ། རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་།
G3310 གནས་ཕུ། ཆུ་ཤུར་རྫོང་།
G1303 ཟུར་ཕུ། གྲ་ནང་རྫོང་།
༼G33༽ མཚུར་ཕུ། སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་།
༼G279༽ ཁྲོ་ཕུ། ས་སྐྱ་རྫོང་།
༼G226༽ གསང་ཕུ། སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་།
༼G405༽ སྟག་ཕུ། མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་།
༼G2713༽ གནམ་ཕུ། ཡུལ་ཤུལ་རྫོང་།
G1KR795 སྔོ་ཕུ། བདེ་ཆེན་རྫོང་།
BDR ས་མིང་། གནས་ཡུལ།
G2087 འོན་མདའ། སྣེ་གདོང་རྫོང་།
G3462 ཞོགས་མདའ། སྟག་རྩེ་རྫོང་།
G2125) རྒྱ་མདའ། རྒྱ་མདའ་རྫོང་།
G2376༽ འཇོ་མདའ། འཇོ་མདའ་རྫོང་།
G2184 མཛོ་མདའ། མཛོ་མདའ་རྫོང་།
G2838 འབའ་མདའ་ འཛམ་ཐང་རྫོང་།
G1806༽ རྡི་མདའ། པདྨ་རྫོང་།
G1241 སྙེ་མདོ། གྲྭ་ནང་རྫོང་།
G2947 ཆུ་མདོ། སྤོ་བོ་རྫོང་།
G576 ཆབ་མདོ། ཆབ་མདོ་རྫོང་།
G2308༽ དར་མདོ། དར་མདོ་རྫོང་།
G869 སྐྱེ་རྒུ་མདོ། ཁམས་སྟོད།
G2659 གནས་མདོ། རྫ་སྟོད་རྫོང་།
G1074 ཀ་མདོ། ཨ་མདོ།
G2780 བྱ་མདོ། མང་ར་རྫོང་།
G2993 སྲང་མདོ། རྐང་ཚ་རྫོང་།
G4854༽ ངས་མདོ། ཅོ་ནེ་རྫོང་།

དེ་ལྟར་གོང་གསལ་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་འཁོར་ཡུག་གི་ས་མིང་གཙོ་བོ་འདི་རྣམས་སྤྱི་ཁྱབ་གྱི་ཕྱོགས་སྡོམ་ཞིག་ཞུས་ན། གངས་རིའི་རྭ་བས་མཐའ་བཞི་སྐོར། །རི་རྒྱུད་ཆུ་རྒྱུད་ཤར་ནུབ་འབྲེལ། །ལ་ལུང་ཕུ་མདས་དབུས་གཙང་གང་། །རོང་ཆེན་ཐང་ཆེན་མདོ་ཁམས་ཁྱབ། །ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་བབས་སོ།།

No Comments

Sorry, the comment form is closed at this time.